از نظر لغوی طلاق به معنای رها شدن است . طلاق امروزه بعنوان ابزاری برای جدایی میان زن و مرد و خاتمه روابط زناشویی آنان شناخته می شود که به موجب آن حقوق و تکالیفی که به موجب زوجیت بر عهده آنان قرار گرفته را از بین می برد . علیرغم مذموم بودن طلاق و اثرات مخرب اجتماعی و خانوادگی آن ، بدلیل اینکه در برخی مواقع چاره ای جز انجام این امر نیست ، قانونگذار قواعدی را برای نظم بخشیدن به آن تدوین کرده است که البته اکثرا از قواعد فقهی الهام گرفته شده اند.
مطابق قانون مدنی ، انواع طلاق عبارتند از طلاق از طرف مرد و طلاق از طرف زن و طلاق توافقی نیز که امروزه در دادگاه ها رواج یافته است ، هر کدام از آنها شرایط و آثار متفاوتی دارند . مطابق قوانین موجود ، مرد می توان هر زمان بخواهد همسر خود را طلاق بدهد ؛ منتها بر خلاف سابق ، این امر نیازمند مراجعه به دادگاه خانواده ، ارجاع به داوری و دریافت گواهی عدم امکان سازش است . طلاق از طرف زن نیز مواردی دارد . در صورتی که به موجب یکی از شروط ضمن عقد ، وکالت زن برای طلاق به او داده شده باشد ، وی می تواند خود را مطلقه کند ، بعلاوه اینکه قانون مدنی شرایط طلاق به درخواست زن را نیز پیش بینی کرده است که زن می تواند با اثبات آنها به دادگاه طلاق بگیرد . طلاق توافقی هم که به معنای توافق میان زن و مرد در جدایی از هم است ، نیازمند طی کردن مراحل طلاق توافقی است .
مقوله طلاق در قانون مدنی کشور ما شامل دو نوع کلی: رجعی و بائن میباشد که هر یک دارای جنبههای حقوقی مختلفی میباشند. در ادامه شما را با هر یک از این موارد آشنا میکنیم.
ابتدا لازم است که شما را با اصطلاح عده آشنا کنیم؛ درواقع منظور از اصطلاح عده در دنیای حقوق، مدت زمانی است که یک خانم بعد از جدایی از همسر خود یا فوت همسرش، نباید ازدواج کند. طلاق رجعی نیز به معنای این است که شوهر در مدت زمان عده میتواند بدون اینکه نیازی به عقد دوباره با همسرش داشته باشد، زندگی مشترک با همسرش را دوباره از سر بگیرد؛ البته این نوع جدایی دارای شرایط و قوانین مشخصی است که شامل موارد زیر میباشند:
در طلاق بائن برخلاف رجعی، شوهر حق ندارد در مدت زمان عده مجدداً بازگشته و زندگی مشترک را با همسر خود از سر بگیرد؛ درصورتی هم که شوهر پشیمان شود و بخواهد دوباره زندگی مشترک را با همسر خود آغاز کند باید تا پایان مدت زمان عده منتظر مانده و مجدداً با همسر سابقش عقد کرده و دوباره زندگی مشترک با او را آغاز کند.
بصورت کلی اینگونه می توان توضیح داد که:
طلاق رجعی به این معناست که در زمان عده می توان از طلاق رجوع کرد . به دلیل اینکه رابطه زناشویی با این طلاق کاملا از بین نرفته است . بر خلاف طلاق رجعی ، در طلاق بائن با انجام طلاق رابطه زناشویی پایان می یابد و زن و شوهر کاملا از هم جدا می شوند . لذا زن می تواند بدون نگه داشتن عدّه با دیگری ازدواج کند . همچنین ، اگر زن و مرد بخواهند دوباره به زندگی مشترک برگردند باید دوباره عقد کنند . نوع سوم از طلاق ، طلاق خلع و مبارات است که یکی از انواع طلاق بائن است . طلاق خلع و مبارات یعنی طلاقی که طرفین به علت کراهتی که از هم دارند جدا می شوند . در این طلاق که زن مالی را به مرد می بخشد تا مرد را به طلاق دادن راضی کند ، تا زمانی که از این مال رجوع نکرده باشد ، طلاق بائن محسوب می شود.