مهریه چیست؟

مهریه یکی از مهمترین حقوق مالی زوجه است و در واقع پشتوانه مالی زن در زندگی مشترک محسوب می شود و مطابق با قانون مدنی، به محض وقوع عقد نکاح، زن مالک آن می شود و این اختیار را دارد که هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید.

در همین راستا ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی اشاره می نماید: «به مجرد عقد، زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید».

در واقع ماده مذکور این مفهوم را می رساند که زوجه هر زمان که اراده بنماید می تواند مهر خود را مطالبه کند و زوج نیز پس از مطالبه زن، باید آن را به وی بپردازد.

هرچند که در عمل ، بسیار اتفاق می افتد که زن موقع طلاق بخواهد این مهریه را مطالبه کند ؛ اما او از زمان عقد و هر زمان که بخواهد می تواند مهریه را مطالبه کند . به هرحال ، مسائلی همچون رابطه نامشروع ، نشوز زن یا عدم تمکین و یا هر عمل دیگری از جانب زن ، مانع از استحقاق زن نسبت به مهریه نیست . البته در برخی از شرایط ، زن مستحق مهریه نخواهد بود و مرد معاف از پرداخت مهریه است .

انواع مهریه

برخلاف عقد موقت ، تعیین مهریه در عقد دائم شرط لازم و ضروری برای صحت عقد نیست . بنابراین ، در صورتی که در زمان عقد ، مهریه ای تعیین نشده باشد نیز عقد صحیح است و طرفین می توانند بعد از ازدواج در مورد مهریه توافق کنند . به همین دلیل ، بسته به اینکه مهریه در حین عقد تعیین شده باشد یا نشده باشد ، می توان انواع مهریه را شناسایی کرد که انواع آن اعم اند از مهر المسمی ، مهر المثل و مهر المتعه .
به لحاظ عرفی و در رابطه با چگونگی پرداخت و مطالبه مهریه نیز می توان آن را به مهریه عند المطالبه و مهریه عند الاستطاعه تقسیم کرد که با یکدیگر متفاوت بوده و احکام خاص خود را دارند . تفاوت این دو نوع مهریه از جهت آن است که برای دریافت مهریه عندالاستطاعه ، زن باید استطاعت یا توانایی مرد برای پرداخت مهریه را در دادگاه ثابت کند.

مهریه عندالمطالبه به چه معناست؟

مهر عندالمطالبه به این معناست که هر زمان زوجه اراده کند و مهر خود را از همسرش مطالبه بنماید، مرد موظف است که آن را بطور کامل بپردازد، مگر آنکه بتواند عدم استطاعت و عدم توانایی مالی خود را به اثبات برساند که در اینصورت دادگاه با توجه به توانایی های مالی و درآمد مرد، مهریه را تقسیط می نماید.

هنگامی که صداق بصورت عندالمطالبه است، اصل بر این است که مرد توانایی و استطاعت پرداخت آن را دارد، مگر آنکه خلاف آن ثابت شود و بار اثبات آن نیز بر عهده شوهر است و در واقع اوست که باید ثابت بنماید توانایی کافی برای پرداخت تمام و یا پرداخت بخش زیادی از مهریه را بصورت یکجا ندارد.

مهریه عندالاستطاعه به چه معناست؟

مهریه عندالاستطاعه به این معناست که پرداخت آن از سوی مرد به همسرش مشروط به داشتن استطاعت و توانایی کافی مالی است و اصل بر این است که مرد توانایی کافی برای پرداخت مهریه بصورت یکجا را ندارد.

چنانچه زوجه مهریه خود را مطالبه بنماید همانطور که گفته شد، اصل بر این است که زوج توانایی پرداخت تمام و یا بخش زیادی از آن را بصورت یکجا ندارد و بار اثبات خلاف این موضوع بر عهده زوجه است.

زن چگونه می تواند درخواست پرداخت مهریه نماید؟

زن می تواند از طریق ارسال اظهارنامه به همسر خود درخواست پرداخت مهریه نماید در واقع اظهارنامه به اوراق چاپی موجو دردادگستری گفته میشود که که دارای ۲ستون خوانده و خواهان است و زوجه باید درخواست مهریه خود را در ستون خواهان نوشته و از طریق دادگاه آن را برای خوانده یعنی همسرش ارسال نماید و در این هنگام اظهارات زوج نیز در ستون خوانده ثبت می گردد.

نکته: زوجه باید بداند که در تمام طول این مدت باید همسرش را تمکین نماید زیرا در غیر این صورت (عدم تمکین) زن ناشزه محسوب می گردد و به او نفقه دیگر تعلق نمیگیرد.

از طریق اجرای ثبت

از طریق دادگاه ها

هنگامیکه زوج مازاد بر مستثنیات دین (ابزار کار یا ماشینی که مرد با آن کار می کند جزو مستثنیات دین است)، دارای تمکین مالی باشد، در آن زمان وصول مهریه از طریق اجرای ثبت یا مراجعه به دفتر حق راه آسان تر و سریعتر می باشد.

حکم اعسار ( سختی و دشواری ) برای افراد چگونه صادر می‌شود؟

اعسار دو گونه است گاهی شخص می‌گوید من اصلا ندارم که پرداخت کنم و اگر مالی پیدا کردید می توانید ضبط کنید ، در اینجا حکم به اعسار تا زمانی که مالی از مرد شناسایی و حکم به اعسار صادر می‌شود.

در حالت بعد ممکن است شخص بگوید من نمی‌توانم مهریه را یک‌جا پرداخت کنم اما به صورت قسطی می‌توانم پرداخت کنم. بر این اساس دادگاه حکم به تقسیط صادر می‌کند. فرض کنید مهریه ۱۰۰ سکه است در نتیجه فرد به پرداخت هرماه یا هردو ماه یک سکه محکوم می‌شود.

سوالات متداول

۱- مهریه چیست و در چه صورتی به زن تعلق می گیرد ؟

مهریه مالی است که به موجب عقد نکاح شوهر به زن تملیک نموده و هر زمان پس از عقد ، زن می تواند آن را مطالبه نماید که توضیحات کامل در این خصوص ضمت مقاله ارائه شده است .

۲- انواع و اقسام مهریه زن کدامند ؟

مهریه را از جهات مختلف می توان تقسیم بندی کرد که از جمله آنها ، تقسیم مهریه به عند المطالبه و عند الاستطاعه و همچنین مهر المثل ، مهر المسمی و مهر المتعه است که برای آشنایی با آنها می توانید به مقاله مراجعه نمایید .

۳- مطالبه مهریه از طرف زن به چه صورت است و چه شرایطی دارد ؟

مطالبه مهریه در هر زمان پس از عقد نکاح می تواند ضمن تقدیم دادخواست به دادگاه خانواده انجام شود که برای آشنایی با این موضوع می توانید مقاله را ملاحظه نمایید .